Ten pomnik ma łączyć, nie dzielić – mówi przewodniczący Rady Miasta Piotr Szyszko, jeden z inicjatorów budowy nowego pomnika, który ma zastąpić istniejący przed LO, poświęcony Bohaterom II Wojny Światowej. Jego pierwotna nazwa to: Pomnik Braterstwa Broni.
Decyzję o jego budowie podjął prezydent Wadim Tyszkiewicz w porozumieniu ze środowiskami walczącymi o wolność, w tym kombatantami oraz solidarnościowymi. Po ubiegłotygodniowym spotkaniu, środowiska te wybrały komitet budowy pomnika, którego przewodniczącym został Piotr Szyszko. Dodatkowo członkami zostali między innymi Andrzej Gabryszewski, były poseł na sejm i starosta nowosolski, a także Jarosław Suski- przewodniczący Rady Powiatu.
Pomysł zrodził się przeszło pięć lat temu, ale dopiero dziś nabrał realnego kształtu. W gronie artysty plastyka Grażyny Graszki oraz historyka Tomasza Andrzejewskiego, powstało kilka projektów, które zwizualizował Tadeusz Szechowski. Najbardziej delikatną była kwestia przyjęcia pomysłu przez pokolenie, które dotknęło czasu II Wojny Światowej. Jednakże kombatanci zgodzili się na budowę nowego pomnika.
Projekt przedstawia orła w koronie, za którym stoi jedno z najważniejszych polskich odznaczeń: order Virtuti Militari. Jest ono najstarszym orderem wojskowym na świecie, ustanowionym w 1792 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Na pomniku będzie napis: Bohaterom Walk o Polskę.
Pomnik ma mieć około 3 metrów wysokości – jego twórcy chcieli uciec przed tworem monumentalnym; kamień z którego będzie wykonany nie jest do końca określony. Pewnym jest, ze będzie to kamień szlachetny. Jak podkreśla prezydent Tyszkiewicz, miasto chce aby order Virtuti Militari został wykonany symbolicznie w nowosolskiej stoczni.
Niedługo też Komitet poinformuje o kweście wśród mieszkańców na rzecz jego budowy. Prezydent Tyszkiewicz zadeklarował także, że miasto w części sfinansuje ten projekt.
Krótka historia pomnika:
W połowie lat 60. władze miasta podjęły decyzję o przebudowie parku przy ul. Zjednoczenia. Przedwojenny park z sadzawką i pomnikiem poległych w czasie I wojny światowej żołnierzy był do tego czasu już kilkakrotnie przekształcany. Nowe założenie parkowe składać się miało z dużej fontanny oraz placu z dominującym pomnikiem. Po rozbiórce niemieckiego pomnika plac, który otrzymał nazwę Powstańców Śląskich i Wielkopolskich, został wyłożony betonowymi płytami, a na nim stanął pomnik Braterstwa Broni Żołnierzy Wojska Polskiego i Armii Radzieckiej. Autorami wzniesionego w 1967 r. pomnika byli Tadeusz Dobosz i Leszek Krzyszowski. Na monumentalnym pomniku o konstrukcji stalowo-betonowej znalazły się kompozycje rzeźbiarskie symbolizujące braterstwo broni – trzy postacie żołnierzy polskich i radzieckich (front pomnika) oraz śląski orzeł piastowski oraz sierp i młot (tył pomnika). U stóp pomnika po prawej stronie posadowiony został znicz i kamienna płyta z napisem - Bohaterom II wojny światowej – poległym w obronie wolności i godności człowieka. Społeczeństwo Ziemi Nowosolskiej. Po lewej stronie ustawiono wysokie stalowe maszty symbolizujące karabiny z bagnetami. W otoczeniu znalazły się także maszty flagowe. Oficjalnie pomnik wystawiony został na 50 rocznicę wybuchu Rewolucji Październikowej w Rosji. Sam pomnik i nazwa placu była ciekawą kompilacją polskich tradycji niepodległościowych (powstańcy śląscy i wielkopolscy) oraz historii II wojny światowej. Do końca lat 80. plac i pomnik były centrum obchodów uroczystości o charakterze państwowym. Przy pomniku odbywały się uroczystości związane z historią Polski i ZSRR, np. wyzwolenie Nowej Soli (14 lutego), Dzień Zwycięstwa, 22 Lipca, rocznice wybuchu II wojny światowej i rewolucji październikowej, święta Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. Wszystkie uroczości miały bogatą oprawę i towarzyszyły im delegacje przedstawicieli wojska polskiego i armii radzieckich stacjonujących w Polsce. Przełom 1989 r. przyniósł zmianę ideologicznych funkcji pomnika. Zaprzestano identyfikowania monumentu z braterstwem broni polsko-radzieckim, a wraz z likwidacją na pomniku symbolów państwa radzieckiego (symbole zostały skute) nastąpiła zmiana jego nazwy na Pomnik Bohaterów II Wojny Światowej. Dziś przy pomniku odbywają się uroczystości związane tylko z dziejami Polski, również te, które w PRL były zakazane. Pod koniec 2005 r. pomnik i jego otocznie jako jedno z najbardziej reprezentacyjnych miejsc w mieście, przy którym odbywają się uroczystości państwowe oraz lokalne (np. powitanie Nowego Roku) poddane zostały renowacji. Monument odmalowano, plac otrzymał nowe podłoże, odnowiono tablicę pamiątkową, a po lewej stronie pomnika umieszczono nowy znicz.